Đến du lịch Hội An, du khách không chỉ được thăm thú phố cổ, dạo chơi chợ đêm hay đi thuyền trên sông Hoài, thả đèn hoa đăng,… Thì còn được trải nghiệm một loại hình nghệ thuật rất đặc sắc, chính là bài chòi. Bài chòi Hội An sẽ là hoạt động mang đến cho bạn nhiều cảm xúc đặc biệt, khó có thể nào quên. Hãy tìm hiểu nó cùng với dulichsontra.com nhé!
Giới thiệu đôi nét về bài chòi Hội An
– Bài chòi là gì?
Có thể hiểu một cách đơn giản, bài chòi một trò chơi bài ở trên chòi. Đây là một loại hình sân khấu ca kịch, mà tiền thân của nó là một loại hình nghệ thuật và trò chơi dân gian phổ biến ở khu vực miền Trung. Trong đó, nổi bật nhất vẫn là bào chòi của Quảng Nam.
Nguồn gốc bài chòi Hội An
Vào những năm cuối thế kỷ 16, 17. Thời mà cuộc sống và mùa màng của người miền Trung bị thú giữ phá hoại nghiêm trọng. Do đó, người dân đã dựng một cái chòi ở bìa rừng, mỗi đêm sẽ cử một thanh niên ra đó canh giữ.
Trong lúc canh chòi, để không bị buồn chán, người dân đã nghĩ ra trò chơi: vừa hát vừa cùng nhau hô vang những câu hò, câu hát. Hình thức vừa hát vừa hô như vậy nên được gọi là bài chòi. Dần dần nó phát triển thành một loại hình nghệ thuật.
Vốn dĩ, bài chòi chỉ là một nét truyền thống sống trong ký ức của những người lớn tuổi ở miền Trung. Đến năm 1999, người dân Hội An đã khơi dậy trò chơi dân gian này. Cũng từ đó, bài chòi Hội An chính thức xuất hiện trong các đêm rằm phố cổ.
>> Địa điểm du lịch Hội An: Hội quán Phúc Kiến Hội An – Tất tần tật thông tin cần biết
Ý nghĩa của loại hình nghệ thuật bài chòi Hội An
– Loại hình nghệ thuật có giá trị văn hóa lớn
Bài chòi ngày nay đã phát triển thành một loại hình ca kịch. Tuy nói là kịch nhưng cũng có sức hấp dẫn, thu hút sự quan tâm của nhiều người. Bởi trong bài chòi Hội An nó chứa đựng cả linh hồn dân tộc, chứa chan tình cảm của người dân xứ Quảng.
Lời bài hát không đơn thuần chỉ hát cho nghe cho vui tai mà nhằm mục đích ca tụng tố chất, con người Quảng Nam chất phác. Qua đó giáo dục thể hệ sau phải giữ gìn nét truyền thống, văn hóa của dân tộc.
Bài chòi đã để lại dấu ấn đặc biệt. cùng với tuồng, hò khoan tạo thành một loại hình sân khấu kịch hát. Sự ra đời của nó đã góp phần làm nên tên tuổi, đưa hình ảnh du lịch Hội An đến gần hơn với du khách thập phương.
– Bài chòi Hội An là một di sản văn hóa phi vật thể
Bài chòi đã trở thành một trong những “đặc sản” thu hút khách du lịch trong và ngoài nước đến thưởng thức và tham gia.
Hiện nay, bài chòi đã trở thành một phần không thể thiếu trong lối sống văn hóa và lễ hội của người dân địa Hội An nói riêng và của người dân miền Trung nói chung. Còn đối với du khách nước ngoài, nó đã để lại ấn tượng khó phai trong họ.
Chính vì thế, vào ngày 7/12/2017, nghệ thuật bài chòi đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của thế giới.
Bài chòi Hội An có gì hấp dẫn?
Với không khí nhộn nhịp, hứng khởi, bài chòi ở Hội An luôn là trò chơi thu hút mọi ánh nhìn, ánh đèn đường đêm phố Hội. Du khách đi ngang qua đều muốn nén chân dừng lại một chút để xem và tìm hiểu nó.
Xem thêm: Du lịch Thánh Địa Mỹ Sơn 2022: Kinh Nghiệm & Giá Vé
Du khách vừa được thưởng thức vừa được chơi
Loại hình nghệ thuật này đã trở thành một món ăn tinh thần không thể thiếu đối với người dân địa phương lẫn khách thập phương. Cứ đến chiều tối, mọi người lại dựng lều, kê ván để chơi.
Du khách tham gia không chỉ được thưởng thức mà còn được tham gia các trò chơi. Bài chòi tương tự như lô tô, chỉ khác ở chỗ ra tín hiệu hát. Bạn cứ nghe hát rồi làm theo hướng dẫn củ anh Hiệu, chị Hiệu là có thể hòa nhập ngay với cuộc vui.
Chơi gì ở Hội An: Trò chơi dân gian ở Hội An – Top 4 trò chơi đáng trải nghiệm nhất
Bài chòi mang đến nhiều cảm xúc bất ngờ
Khi tham gia chơi bài chòi Hội An, du khách được nghe những làn điệu dân ca đậm chất dân gian. Những lời ca đó sẽ dẫn dắt người chơi hồi tưởng lại thời ấu thơ nơi làng quê. Câu hát mang tính truyền thống, giáo dục nhưng làm người nghe mê đắm.
Trò chơi này sẽ đưa tâm trạng du khách đi từ cung bậc cảm xúc này đến cảm xúc khác. Câu hát chầm chậm, nhịp nhàng, nội dung thì ý nghĩa, mang đến cho người nghe nhiều sắc thái cảm xúc: gắn kết – giao lưu – cởi mở, thậm chí là cơ hội để kết bạn.
>> Tham khảo: Khám phá chợ Hội An | Thiên đường ẩm thực, văn hóa xứ Quảng
Thời gian và địa điểm tổ chức bài chòi
- Địa điểm: Vườn tượng An Hội (ngay bên bờ sông Hoài)
- Thời gian: 19h tối hàng ngày
- Giá thẻ bài: 20.000 vnđ/thẻ bài
Cũng như ở Huế hay Bình Định,… bài chòi ở Hội An trước kia chỉ xuất hiện trong các dịp lễ hay dịp Tết nguyên đán, đình đám. Tuy nhiên, ngày nay nó đã được tổ chức hàng ngày để phục vụ cả khách du lịch.
Chương trình sẽ diễn ra bắt đầu từ 19h các ngày trong tuần. Sân khấu bài chòi không lộng lẫy, cũng chẳng sa hoa mà lại rất đơn giản, mộc mạc. Chỉ diễn ra trên bãi đất trống rộng, thoáng. Có anh Hiệu và chị Hiệu diễn xướng.
Cách thức tổ chức bài chòi Hội An được thực hiện như thế nào?
+ Khởi đầu trò chơi bài chòi
Đầu tiên, anh Hiệu và chị Hiệu – 2 người sẽ hô lên câu hát bài chòi, khởi động trò chơi.
Du khách trong nước sẽ có người địa phương dẫn. Còn du khách nước ngoài sẽ có hướng dẫn viên thông thạo ngoại ngữ giải thích và hướng dẫn cách chơi.
+ Luật chơi bài chòi
Bắt đầu trò chơi là tiếng trống hội kêu to rộn rã. Anh chị Hiệu sẽ cất lên những lời hô xướng gọi mở hàng nhằm gây sự chú ý của mọi người.
Sau khi hát mở màn xong, họ sẽ giới thiệu qua một lượt các quân bài. Người chơi sẽ chọn cho mình 3 quân bài khác nhau rồi cầm trên tay. Tiếp đó, anh Hiệu và chị Hiệu ra trước chòi, xóc ống thẻ rồi rút từng quân bài và hát câu hát tương ứng với tên quân bài.
Chòi nào sẽ có quân đó, người chơi sẽ hô có đây. Mỗi lần trúng tên quân bài, người chơi sẽ được trao một cây cờ. Trình tự cứ lặp đi lặp lại như vậy cho đến khi có chòi nhận được đủ 3 cây cờ đuôi nheo.
Sau khi đủ 3 lá cờ, người chơi sẽ hô to tới, rồi gõ một hồi thật dài. Tiếng trống cán, trống tum được đánh vang lên báo hiệu đã có người chiến thắng.
+ Hát bài chòi Hội An
Anh Hiệu và chị Hiệu cũng chính là người sẽ hát dân ca bài chòi. Người hô hát bài chòi là người có độ tập trung cao, như vậy mới biết được quân bài rút ra tên gì và sẽ hát gì để lên ý tưởng cho câu hát tiếp theo.
>> Cao lầu Hội An – Top 14 quán bán cao lầu ngon nức tiếng
Người hát bài chòi còn phải là người hô hát giỏi, có diễn xuất giỏi, biết làm trò dí dỏm, duyên dáng và đặc biệt phải có khả năng ứng xử linh hoạt để dẫn dắt người chơi, tạo cho người chơi sự hứng thú.
+ Phần thường chơi bài chòi
Người chiến thắng sau khi khi kết trò chơi sẽ được nhận một phần thưởng đó là chiếc đèn lồng Hội An hoặc món quà lưu niệm đậm chất phố cổ.
Nhưng phần thưởng lớn nhất có lẽ là những giây phút thư giãn thoải mái và những cảm xúc đặc biệt về loại hình nghệ thuật ca kịch dân gian này.
Đặc điểm của thẻ bài là lời hô hát trong bài chòi Hội An
Bộ bài để chơi bài chòi
Thực ra, bộ bài chòi giống như bộ Tam cúc nhưng đã được cải tiến hơn. Một bộ bài sẽ gồm 33 lá như: lá liễu, thằng bí, nhứt nọc, nhì nghèo,… được vẽ trên mảnh giấy nhỏ rồi dán vào thẻ tre. Một thẻ sẽ có 3 quân bài khác nhau.
Bộ bài này cũng chia làm 3 pho: pho sách, vạn và văn. Mỗi pho gồm 10 lá và 3 lá lẻ. Còn những thẻ bài còn lại được làm lớn hơn để người chơi có thể nhìn rõ tên và hoa văn được in trên quân bài.
Đặc điểm lời hô hát bài chòi
Như đã nói, bài chòi gồm 2 loại hình là trò chơi và lời hô hát. Lời hô hát trong bài chòi Hội An có 4 làn điệu cơ bản: xàng xê, hồ quảng, xuân nữ, cổ bản.
Lời bài hát hòa quyện giữa làn điệu dân ca Nam Bộ cùng lối nói và hát của thể loại tuồng. Qua sự sáng tạo, xử lý khôn khéo của các nghệ sĩ đã tạo nên những điệu lý câu hò khác như hò khoan, hò chèo thuyền, vè Quảng hay hát ru con,… Vì thế mà lời hát bài chòi có những câu từ đặc trưng với ngữ điệu đậm chất địa phương, khiến bao du khách say đắm.
>> Tìm hiểu thêm: Sông Hoài Hội An – Con sông hiền dịu, lặng lẽ nhưng đầy sức cuốn hút
Một số lưu ý khi chơi bài chòi Hội An
+ Thứ nhất: Hoạt động bài chòi thường thu hút một lượng khách khá đông, đến từ nhiều nơi vì thế không thể kiểm soát hết. Không khí khá đông đúc và nóng bức. Bạn nên đi sớm để chọn chỗ ngồi đẹp, thoáng.
+ Thứ hai: Thời gian diễn ra một ván bài chòi không cố định. Tùy vào khi nào người chơi trúng 3 quân cờ trước mà có thể là 15 phút hoặc lâu hơn, thậm chí có thể kéo dài đến tận 1 tiếng.
+ Thứ ba: Theo kinh nghiệm của dulichsontra.com bạn nên chọn thời gian chơi vào buổi tối và nên ăn mặc gọn gàng, thoải mái dễ dàng di chuyển và tham gia các trò chơi.
+ Thứ tư: Vì hoạt động thu hút nhiều người tham gia nên khá nóng, bạn có thể mang theo chút đồ ăn và nước uống để dùng khi thấy khát/đói nhé!
Đi tour Hội An có được chơi bài chòi Hội An không?
Hầu hết tour Hội An của các công ty du lịch tại Đà Nẵng đều xây dựng lịch trình tương tự nhau. Du khách sẽ được tham quan 3 trong số các địa điểm thuộc quần thể di tích Hội An như: chùa Cầu, Hội quán Phúc Kiến, nhà cổ Tấn Ký,…
Tour cũng sẽ dẫn du khách dạo chơi phố đèn lồng, sông Hoài,… Ngoài ra, du khách cũng có thể đi chợ đêm Hội An. Còn về bài chòi thì không nằm trong chương trình. Tuy nhiên, HDV sẽ dẫn bạn đến khu vực diễn ra bài chòi để xem và thưởng thức. Nếu có nhu cầu tham gia chơi thì du khách phải tự trả phí.
Book tour ngay: https://dulichsontra.com/tour/tour-hoi-an
Có thể nói, tham gia chơi bài chòi Hội An là một trong những cách giúp bạn hiểu hơn về văn hóa, bản sắc địa phương. Có dịp đến thăm Hội An, sau khi dạo chơi quanh phố cổ, phố đèn lồng và thưởng thức các món ngon. Bạn hãy dành thời gian trải nghiệm loại hình nghệ thuật này. Đảm bảo sẽ để lại những ấn tượng khó quên trong bạn.
XEM THÊM:
- Show Ký Ức Hội An – Công Viên Ấn Tượng Hội An giá vé Ưu Đãi
- Khám phá chợ Hội An | Thiên đường ẩm thực, văn hóa xứ Quảng
- Danh sách 26 địa điểm du lịch Hội An đẹp thoả sức sống ảo
Ngân Hà – Theo dulichsontra.com
Bài viết liên quan