Từ bao đời nay, sen đã đóng vai trò quan trọng trong việc làm nên nét đặc sắc của ẩm thực Huế. Trong đó, hạt sen Huế khi được nấu chín tỏa ra hương vị mê hoặc những thực khách sành ăn. Vậy hạt sen ở Huế có gì độc đáo và khác biệt? Hãy cùng Du lịch Sơn Trà tìm hiểu về hạt sen trong ẩm thực xứ Huế.
Vì sao hạt sen Huế được đánh giá cao?
Huế sở hữu nhiều đầm sen giúp tô màu cho thành phố cổ kính lãng mạn. Bên cạnh đó, sen ở đây có tính kết nối cao với đời sống cư dân. Đến với Huế, mọi người có thể có một chuyến tham quan thành phố ngắn ngày. Ngắm những đầm sen, thưởng thức hương hoa cùng các món ngon từ hạt sen.
Đối với bất kỳ ai quan tâm đến lĩnh vực ẩm thực, hạt sen là nguyên liệu tuyệt vời để nấu các món ăn cung đình. Đặc biệt, món ăn hạt sen được ưa chuộng nhất trong mùa hè bởi tính mát lại tốt cho sức khỏe. Nếu có dịp đi tour du lịch tại Huế thì bạn hãy mua hạt sen Huế về làm quà cho gia đình và người thân của mình nhé.
Hạt sen là một loại thực phẩm đặc sản của xứ Huế thơ mộng. Được coi là hạt sen tốt nhất của Việt Nam. Hạt sen săn chắc, dẻo, giòn, sau khi nấu chín có mùi thơm, bở, một chút béo ngậy, mềm và hơi dính. Hạt sen được dùng để nấu rất nhiều món ăn ngon nổi tiếng của Việt Nam.
Tham khảo ngay : 37 món đặc sản Đà Nẵng làm quà nổi tiếng
Làm thế nào để nhận biết hạt sen Huế?
Sen được trồng rất nhiều ở tỉnh Thừa Thiên – Huế, nhưng giống sen ở hồ Tịnh Tâm là ngon nhất. Vì hồ Tịnh Tâm có cấu tạo đất tầng đáy khác biệt, phù sa phong phú. Hạt sen ở hồ có vị bùi, ngậy và ngọt hơn các vùng khác.
Vào thời phong kiến, sen được trồng ở hồ Tịnh Tâm để chế biến đặc sản dâng lên vua chúa triều Nguyễn. Hiện nay, hạt sen Tịnh Tâm đã trở thành thức quà quê, xuất hiện trong các bài thơ, ca khúc viết về Huế.
Vì thế, để có được những món ăn đúng vị ẩm thực của Huế, thì cần phải biết cách nhận biết hạt sen của vùng đất Cố đô này:
- Hạt sen của Huế bề ngoài có màu trắng đục và rất đều. Hương thơm của hạt sen thoang thoảng đặc trưng tạo ra sự khác biệt so với hạt sen của các vùng khác.
- Ngoài ra, hạt sen ở Huế có kích thước rất đều, không có hạt to hạt nhỏ lẫn lộn, các hạt giống nhau.
- Đặc biệt, hạt sen của Huế khi nấu chín nhừ không bị nát nhưng lại rất bở. Khi dùng tay nghiền thì hạt sẽ dẻo, ăn rất ngậy.
>>> Gợi ý: Danh sách 25 món đặc sản Huế ngon hấp dẫn mua về làm quà
Hạt sen Huế tươi và hạt sen khô
Hạt sen có thể được sử dụng tươi hoặc sử dụng sau khi phơi khô. Mỗi loại hạt sen sẽ có những cách chế biến khác nhau và mang lại hương vị khác nhau.
Hạt sen tươi
Hạt sen tươi rất mềm có thể ăn trực tiếp. Chúng có vị ngọt nhẹ và giòn. Hạt tươi thường được bán trong vỏ hạt. Từ đó, việc nhặt hạt ra và bóc lớp vỏ xanh, dày sẽ trở nên thú vị hơn. Tâm của hạt có vị đắng và bạn có thể bỏ qua khi ăn.
Hạt sen khô
Hạt sen khô là hạt sen tươi được phơi khô, được dùng làm thực phẩm. Thường được nấu thành cháo và chè để tăng hương vị và có lợi cho sức khỏe. Trong y học cổ truyền, hạt sen có vị ngọt, tính bình, có tác dụng bổ tỳ, ích thận, dưỡng tim.
Tác dụng tuyệt vời của hạt sen Huế
Là một vị thuốc nam thông dụng trong y học và ẩm thực, hạt sen thường được sử dụng trong đời sống hàng ngày để chăm sóc sức khỏe. Vậy ăn hạt sen có những lợi ích cụ thể nào?
Hạt sen chống viêm rất tốt
Thành phần của hạt sen có chứa kaempferol, một loại flavonoid tự nhiên giúp kháng khuẩn, chống viêm và nhiễm trùng. Vì vậy, nhiều bác sĩ khuyến cáo phụ nữ sau sinh nên ăn nhiều hạt sen để vết thương nhanh lành.
Hạt sen hỗ trợ giấc ngủ sâu
Theo y học cổ truyền, ăn hạt sen dễ ngủ vì trong thực phẩm này có chứa glucozit và một số chất kiềm giúp an thần, dễ ngủ.
Nếu ăn hạt sen vào buổi tối, cơ thể sẽ tăng cường sản xuất insulin nên bạn sẽ dễ đi vào giấc ngủ hơn. Ngoài hạt sen, dùng tâm sen làm trà uống hàng ngày chữa mất ngủ rất hiệu quả.
Bổ sung chất cho phụ nữ mang thai và thai nhi
Ngoài công dụng hỗ trợ giấc ngủ thì hạt sen còn là thực phẩm rất tốt cho bà bầu và thai nhi. Theo nghiên cứu, hạt sen Huế có chứa một lượng lớn protein nên nếu bà bầu sử dụng loại hạt này sẽ có một thai kỳ khỏe mạnh.
Người ta đã tính toán rằng trong 100 gam ngó sen tươi sẽ có 162 gam calo, 30 gam glucozơ, 9.5 gam chất đạm và một số vitamin nhóm A, C,… Những dưỡng chất này giúp an thai, chống sảy thai và kích thích sự phát triển trí não của thai nhi.
Chống lão hóa da từ hạt sen Huế
Bên cạnh khả năng phục hồi làn da, enzyme L-isoaspartyl methyltransferase còn giúp làm chậm quá trình lão hóa thông qua việc sửa chữa hệ thống protein.
Trong hạt sen có một lượng lớn chất xơ giúp điều hòa lượng cholesterol và lượng đường trong máu. Vì vậy, nhiều bác sĩ khuyến cáo bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường nên ăn hạt sen ít nhất 3 lần một tuần.
Ngoài ra, thành phần alkaloid và isoquinoline trong tâm sen sẽ giúp làm giãn nở mạch máu, từ đó giúp giảm huyết áp cao.
Cải thiện hệ tiêu hóa từ hạt sen khô
Hiện nay, thức ăn nhanh rất phổ biến khiến nhiều người mắc các bệnh về đường tiêu hóa, như viêm loét dạ dày, tiêu chảy, táo bón… Tuy nhiên, chất chống oxy hóa trong hạt sen có khả năng ngăn ngừa và cải thiện bệnh về hệ tiêu hóa hiệu quả.
Hạt sen làm đẹp da
Hạt sen còn có khả năng kháng viêm, giảm bã nhờn, thông thoáng lỗ chân lông. Chị em thường sử dụng thực phẩm này để ngăn ngừa mụn, giúp da luôn mịn màng, sáng khỏe.
Đặc biệt, hạt sen còn cung cấp một lượng lớn gluxit, lipit, canxi, photpho và vitamin… Đây là những khoáng chất có tác dụng tẩy tế bào chết, lưu thông máu hiệu quả, từ đó giúp ích cho làn da. trắng hơn, mịn hơn.
Hạt sen hỗ trợ bảo vệ đường tiết niệu
Khi ăn hạt sen, cơ thể sẽ tăng đào thải melanin. Đặc biệt là hợp chất axit palmitic methyl ester giúp đường tiết niệu thông suốt, không có cặn bẩn.
Cách bảo quản hạt sen Huế tươi
Hạt sen tươi tại Huế chỉ có vào mùa hè hàng năm, rất giàu chất xơ và vitamin, ăn uống điều độ rất tốt cho cơ thể. Hạt sen tươi có độ bùi và ngậy rất ngon, có thể chế biến thành nhiều món ăn vặt cho người sành ăn.
Hạt sen tươi có hạn sử dụng khá ngắn, để lâu sẽ bị oxy hóa và biến chất. Có thể bảo quản ở nhiệt độ thấp, có thể bảo quản trong tủ lạnh. Tuy nhiên điều này sẽ làm giảm hương vị của sen. Dưới đây là một số phương pháp bạn có thể sử dụng để bảo quản hạt sen tươi:
Bảo quan hạt sen tươi vẫn còn trong gương sen
Trường hợp này bạn có thể cho gương sen vào túi ni lông, vẩy nước vào túi để sen dính nước. Sau đó buộc chặt miệng túi lại, rồi cho vào tủ lạnh. Vì gương sen sẽ tương đối lớn và bông xốp nên sẽ chiếm nhiều diện tích hơn trong tủ lạnh.
Cách làm này có thể giữ cho cơm hạt sen tươi và mềm trong vòng 3 đến 5 ngày. Tuy nhiên vòng ngoài của vỏ sen có thể chuyển sang màu đen ở các mức độ khác nhau. Nhưng không ảnh hưởng đến hương vị của hạt sen bên trong.
Bảo quan hạt sen đã tách khỏi gương sen
Trường hợp này cần cho vào bát, đĩa, rưới nước lên bề mặt rồi cho vào ngăn mát tủ lạnh. Loại này thời gian bảo quản khoảng 2 đến 4 ngày. Theo thời gian lớp vỏ xanh của hạt sen sẽ tiếp tục chuyển sang màu đen, mùi vị của hạt sen lâu dần sẽ bị cứng.
Hạt sen đã tách bỏ vỏ bảo quản như thế nào?
Trong trường hợp này, chỉ nên sử dụng hạt sen Huế trong vòng một tiếng. Nếu không ăn hết được thì cho vào tủ lạnh, vì để ngoài hạt sen sẽ bị oxy hóa khi tiếp xúc với không khí. Từ từ sẽ chuyển sang màu nâu đỏ, vị không còn ngọt như trước.
Hạt sen tươi có thể bảo quản đông lạnh
Vào mùa hè, nhiệt độ cao, hạt sen tươi để lâu sẽ bị hỏng. Bạn có thể dùng màng bọc thực phẩm bọc hạt sen tươi lại rồi cho vào ngăn đá tủ lạnh. Có thể kéo dài thời gian bảo quản của hạt sen, rã đông hạt sen trước khi ăn.
Tuy nhiên, nếu để đông lạnh lâu có thể ảnh hưởng đến mùi vị. Các chất dinh dưỡng trong hạt sen cũng có thể bị mất đi, vì vậy hãy ăn càng sớm càng tốt.
Hạt sen tươi cũng có thể bảo quản trong ngăn đông tủ lạnh khoảng 3 tháng. Nhưng nếu để đông lạnh lâu, chất dinh dưỡng có thể bị mất, mùi vị không ngon.
Phơi nắng hoặc sấy khô hạt sen tươi
Cách tốt nhất để bảo quản hạt sen tươi là phơi nắng hoặc sấy khô hạt sen. Hạt sen khô có rất ít nước, không dễ bị vi khuẩn tấn công nên bảo quản được lâu.
Cách bảo quản hạt sen Huế đã khô
Do hạt sen có độ khô cao nên khi tiếp xúc với không khí rất dễ bị ướt và ngả màu vàng. Dưới đây là một số mẹo bảo quản và chống ẩm cho hạt sen khô:
Đặt trong hộp kín
Hạt sen sau khi phơi khô có thể bảo quản trực tiếp trong túi hoặc hộp. Cần đậy kín hộp lại để tránh không khí bên ngoài tràn vào. Hạt sen có thể bảo quản được lâu, trong thời gian dài và không bị biến chất, biến màu trong quá trình bảo quản.
Lưu trữ ở nơi khô thoáng
Có thể bảo quản hạt sen khô trong môi trường khô ráo và thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Trong quá trình bảo quản, nếu hạt sen tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, độ ẩm quá cao thì tâm hạt sen ở giữa hạt sen sẽ bị biến chất.
Vì vậy, để trong môi trường mát mẻ, thông gió và khô ráo có thể giúp tâm hạt sen không bị hư hỏng. Đồng thời có thể kéo dài thời gian bảo quản hạt sen khô.
Bảo quản trong tủ lạnh
Nếu số lượng hạt sen Huế không quá nhiều và có thể dùng bất cứ lúc nào. Bạn có thể cho hạt sen khô vào hộp đậy kín và cho vào ngăn mát tủ lạnh.
Hạt sen khô cũng có thể bảo quản trong ngăn đá của tủ lạnh. Để thời gian bảo quản của hạt sen khô có thể kéo dài đến vài năm thậm chí lâu hơn nữa.
Nên chia hạt sen thành nhiều phần trong mỗi túi. Khi cần sử dụng, hãy lấy một phần ra, rã đông ở nhiệt độ phòng rồi rửa sạch và nấu với các nguyên liệu mình muốn.
Các món ăn nổi tiếng từ hạt sen Huế
Với nhiều tác dụng tốt trong y học, hạt sen được sử dụng như một phương thuốc tại nhà. Để giải tỏa các vấn đề về tiêu hóa, hỗ trợ điều trị chứng mất ngủ, suy nhược cơ thể, ăn uống không tiêu…
Vì vậy, có thể chế biến nhiều món ăn từ hạt sen như cháo, chè, salad,… để đa dạng thực đơn hàng ngày cũng như tăng cường sức khỏe. Dưới đây là một số món ăn nổi bật từ hạt sen bạn có thể thử:
Chè hạt sen long nhãn
Có một số món ăn nổi bật được chế biến từ hạt sen trong ẩm thực xứ Huế. Nhưng nổi bật nhất phải kể đến là món chè hạt sen long nhãn. Món chè này bao gồm ba nguyên liệu đơn giản: hạt sen, long nhãn và đường.
Món tráng miệng này thể hiện nét giản dị nhưng tao nhã của ẩm thực cung đình Huế đã lưu giữ trong nhiều thập kỷ. Trong khi hạt sen ở Huế mọng nước thì long nhãn Huế giòn, ngọt. Món ăn trông rất hấp dẫn và tạo cảm hứng thôi thúc bạn ăn ngay từ cái nhìn đầu tiên.
>>> Gợi ý: Ẩm thực cung đình Huế – nét đặc sắc của vùng đất Cố Đô
Chè hạt sen Huế
Ngoài chè hạt sen long nhãn, người huế còn nấu chè hạt sen với một hương vị rất riêng. Để nấu được món ăn chính hiệu này, người Huế phải đợi đến tháng 5. Là mùa thu hoạch hạt sen ở hồ Tịnh Tâm để bóc hạt sen nhỏ và thơm hơn so với hạt sen ở các nơi khác.
Người Huế không rửa hoặc ngâm hạt sen với bất kỳ hỗn hợp nước và gia vị nào khác mà ngâm trong nước lạnh để giữ được mùi ngọt. Món chè hạt sen này cũng không thêm vani, chiết xuất hoa bưởi,… vào thức ăn để tăng hương vị.
Để nấu món canh chè hạt sen, người Huế hấp hạt sen tươi, nấu với nước và đường phèn cho đến khi sôi. Người nấu phải để lửa vừa, khuấy nhẹ. Hạt sen nên được nấu chín trong thời gian vừa đủ. Nếu chín quá, hạt sen sẽ quá mềm và mất mùi tự nhiên. Mùi sẽ không lan tỏa ngọt ngào.
>>> Gợi ý: Chè hẻm Huế – quán chè mộc mạc nhưng rất được lòng khách
Bánh hạt sen Huế
Thực chất, bánh hạt sen được làm từ đậu xanh, vo tròn và gói trong giấy ngũ sắc. Trong ẩm thực của người Huế, bánh hạt sen được dùng như một món ăn điểm tâm để thưởng trà. Hoặc để dâng lên bàn thờ tổ tiên mỗi dịp Tết đến xuân về.
Cháo hạt sen và nấm trắng
Cháo hạt sen và nấm trắng là một công thức cổ điển để nuôi dưỡng năng lượng âm và thanh nhiệt bên trong. Món cháo chỉ đơn giản là hầm nấm trắng và hạt sen cho đến khi kết cấu trở nên hơi sệt và mịn. Món ăn này có thể dùng lạnh, đá hoặc nóng tùy theo mùa.
Bánh trung thu nhân hạt sen
Hạt sen cũng được làm dùng để làm nhân bánh trung thu cổ điển. Nhân hạt sen có vị ngọt vì được làm bằng cách xào hạt sen đã xay với đường và dầu. Nhân sen trắng làm bằng đường trắng, còn nhân sen đỏ làm bằng đường nâu.
Bánh trung thu nhân hạt sen là món ăn được yêu thích nhất mọi thời đại. Đây là món ăn tuyệt vời để thưởng thức cùng với gia đình bên cạnh một nồi chè hạt sen để cân bằng hương vị béo ngậy và ngọt.
Chú ý khi sử dụng hạt sen Huế
Hạt sen tuy tốt nhưng để sử dụng món ăn bổ dưỡng này đúng cách, bạn cần chú ý:
- Hạt sen thích hợp với người tỳ vị hư nhược, tiêu chảy mãn tính. Người hay bị bụng đầy thì nên ăn ít hạt sen để tránh làm nặng thêm triệu chứng táo bón.
- Trong hạt sen có chứa khá nhiều tinh bột, khiển quá trình tiêu hóa của dạ dày trở nên nặng nề hơn. Vì vậy những người đang có hệ tiêu hóa kém hoặc bệnh dạ dày mãn tính nên hạn chế ăn hạt sen.
- Trước khi ăn hạt sen nên bỏ tâm sen, vì tâm sen có tính lạnh sẽ làm tổn thương tỳ vị, dạ dày suy yếu. Ngoài ra tâm sen có vị đắng sẽ ảnh hưởng đến tính vị.
Hạt sen Huế – món quà khi du lịch Cố đô
Nếu đi du lịch Huế vào mùa hè, đặc biệt là tháng 5 thì không thể bỏ qua hạt sen, đặc sản nổi tiếng của Huế. Tháng là tháng thu hoạch sen ở Huế. Hạt sen tươi có thể được dùng làm nguyên liệu nấu ăn hoặc làm thuốc. Rất tốt để chữa bệnh mất ngủ, giúp an thần, chống suy nhược cơ thể.
Tuy không to như sen Đồng Tháp hay Hưng Yên, sen Huế tuy nhỏ nhưng từng hạt chắc, có màu trắng sữa, mùi thơm đặc trưng. Khi ăn mới cảm nhận được vị bùi, dẻo, ngọt, đúng chất sen xứ Huế.
Du khách có thể dễ dàng mua sen tươi hoặc sen khô tại thành phố Huế. Sen mới chưa qua sấy khô nên giữ được gần như nguyên vẹn hàm lượng dinh dưỡng, thích hợp nấu chè, cháo, làm bánh,… Bạn có thể tìm mua hạt sen của Huế tại một số địa điểm sau:
- Chợ Đông Ba: Số 2 Đường Trần Hưng Đạo, thành phố Huế
- Chợ Bến Ngự: Đường Phan Bội Châu, Vĩnh Ninh, thành phố Huế
Hạt sen không đơn giản chỉ là một nguyên liệu trong ẩm thực. Mà còn có tác dụng rất tốt cho sức khỏe của mọi người. Hạt sen Huế với vị bùi, ngậy và hương thơm đặc trưng chắc chắn sẽ là một món quà ý nghĩa khi bạn đến thăm Cố đô.
XEM THÊM:
- Đến biển Lộc Bình Huế hoà mình vào vẻ đẹp hoang sơ
- Suối Nước Nóng Thanh Tân Huế – Giá Vé, Giờ Mở Cửa
- Bánh ép Huế – TOP 14 quán bán “bao ngon” nhất định phải thử
Thảo – dulichsontra.com
Bài viết liên quan